W starszym wieku dobre odżywianie, to jeden z kluczowych czynników dla zachowania zdrowia oraz dobrego samopoczucia. Seniorzy z różnych przyczyn nie przestrzegają zasad odżywiania, Często nie widzą przyjemności w jedzeniu i piciu, a pojawiające się zaburzenia smaku sprawiają, że coraz mniej rzeczy im odpowiada. Starsi ludzie to osoby często schorowane, z zaburzonym poczuciem czasu, a niekiedy też z zaburzeniami logicznego myślenia, ciężko jest przestrzegać regularności i systematyczności przyjmowanych posiłków. W tych przypadkach niezastąpione są pewne zasady żywieniowe, które opiekunowie i osoby starsze powinny przestrzegać.
Zasada 1. Dieta lekkostrawna
Dietę lekkostrawną powszechnie określa się jako sposób żywienia, będący modyfikacją diety tradycyjnej. Głównymi celami diety są:
- odciążenie przewodu pokarmowego lub konkretnego, chorego narządu,
- łagodzenie dolegliwości ze strony układu pokarmowego,
- poprawa stanu zdrowia.
Dietę lekkostrawną stosują m.in. osoby z chorobami żołądka i jelit, z chorobami przyzębia, a także seniorzy po przebytych zabiegach chirurgicznych.
Produkty dozwolone:
Produkty niedozwolone:
- białe pieczywo, najlepiej czerstwe,
- płatki owsiane, drobne kasze (kasza jaglana, kasza manna) i ryż,
- jogurty, maślanki, zsiadłe mleko,
- biały, chudy ser, jajka na miękko,
- mięso – chude mięso (cielęcina, kurczak, indyk) i ryby (dorsz, sandacz),
- warzywa i owoce – duszone, pieczone lub gotowane (rozdrobnione lub przetarte) warzywa oraz miękkie owoce bez skórek i pestek,
- tłuszcze – masło, oliwa i oleje roślinne wysokiej jakości, tłoczone na zimno: np. olej lniany,
- napoje – woda mineralna niegazowana, kompoty z owoców bez dodatku cukru, surowe soki owocowo-warzywne bez dodatku cukru,
- przyprawy – tylko łagodne, tj. pietruszka, zielony koper, majeranek, kminek, tymianek, bazylia, lubczyk, rozmaryn, cynamon.
- produkty zbożowe – pieczywo na zakwasach (szczególnie razowe, żytnie), grube kasze,
- nabiał – tłuste sery, w tym sery żółte i pleśniowe,
- mięso – tłuste mięsa (wieprzowina, gęsina, kaczka), ryby (łosoś), tłuste i wędzone wędliny oraz garmaż,
- warzywa i owoce – warzywa surowe, strączkowe i kapustne, z owoców niewskazane są m.in. gruszki i śliwki,
- tłuszcze – potrawy smażone,
- napoje – woda i napoje gazowane oraz słodzone, mocna kawa i herbata,
- słodycze – wszystkie przetworzone produkty z dodatkiem dużej ilości cukru, którego zamiennikiem powinien być miód.
Zasada 2. Regulamin diety seniora
Posiłki x5 – jedz około 5 posiłków dziennie.
Dwa litry wody – około 2 litrów płynów dziennie (wraz z wiekiem zmniejsza się pragnienie, ale jednocześnie wzrasta zapotrzebowanie na płyny).
Mniejsze porcje – wielkość porcji powinna być o 1/4 mniejsze, niż wcześniej.
W diecie powinny dominować warzywa i ryby, które zawierają Niezbędne Nienasycone Kwasy Tłuszczowe.
Błonnik sprzymierzeńcem – należy postawić na produkty zawierające błonnik, jednak ze względu na problemy z uzębieniem trzeba ograniczyć twarde chleby razowe i twarde owoce.
Ograniczyć spożycie cukrów prostych, soli, mięsa, tłuszczy zwierzęcych, alkoholu.
Zasada 3. Suplementacja witamin i lekarstwa
Z wiekiem zmniejsza się zapotrzebowanie na energię, ale zwiększa się na witaminy i składniki mineralne, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu osób starszych. Niestety, w podeszłym wieku trudne jest pokrycie dziennego zapotrzebowania wyłącznie z pożywienia. Dlatego warto wesprzeć się suplementami diety. Najczęściej wśród seniorów w Polsce obserwuje się niedobór witaminy D. Jest ona niezbędna do prawidłowego funkcjonowania wielu narządów, dzięki jej wpływowi organizm przyswaja wapń, zapobiegający złamaniom, hamuje procesy zapalne, rozwój nadciśnienia i miażdżycy, stanowi ochronę przeciwnowotworową. Suplementację należy zawsze wcześniej omówić z lekarzem pierwszego kontaktu.
Wiele leków wchodzi w interakcję z różnymi produktami spożywczymi. Ważne jest więc, by czytać ulotki załączone do leków i w razie konieczności robić co najmniej 2 godzinną przerwę między posiłkiem a używanym lekiem.