Parkinson należ do chorób układu nerwowego. Sukcesywnie wyłącza osobę chorą z aktywnego życia codziennego. Częściej występuje u mężczyzn i rozpoczyna się zwykle między 50-60. rokiem życia. Zdarza się natomiast, że ze względu na uwarunkowania genetyczne choroba występuje rodzinnie i pojawia się już w młodym wieku. Wczesne wykrycie pozwala na spowolnienie jej postępu.
Czym jest choroba Parkinsona?
Parkinson jest chorobą ośrodkowego układu nerwowego przejawiającą się spowolnieniem ruchowym, drżeniem kończyn i sztywnością mięśni. Nazwa choroby pochodzi od londyńskiego lekarza Jamesa Parkinsona, który w 1817 roku jako pierwszy rozpoznał i opisał powyższe dolegliwości.
Szacuje się, że na Parkinsona choruje ponad 90 tys. Polaków, a co roku przybywa ok. 4-8 tys. nowych przypadków tej choroby. Zdaniem ekspertów w przyszłych latach, w skutek starzenia się społeczeństwa, liczba ta będzie się zwiększać.
Początkowe objawy
Objawy choroby narastają powoli i stopniowo w ciągu kilku lat. Początkowe symptomy wskazujące na to, że w niedalekiej przyszłości w organizmie może rozwinąć się choroba to:
- zaburzenie węchu – pojawia się nawet kilkanaście lat przed pojawieniem się objawów szczególnych dla tej choroby,
- zaburzenia snu,
- zaparcia,
- osłabienie,
- zmęczenie,
- spowolnienie ruchowe,
- silne bóle ręki często rozpoczynające spowolnienie i drżenie kończyny. (zaczynają się nierzadko w obrębie barku i często mylone są z bólami korzeniowymi).
Często chorzy wiążą te objawy z reumatyzmem lub wiekiem. Oczywiście wymienione wyżej symptomy mogą nie być powiązane z Parkinsonem, ale nie warto ich lekceważyć
Klasyczne objawy choroby
Najczęściej choroba zostaje rozpoznana, gdy jest już w zaawansowanym stadium, na skutek czego występują jeden lub kilka następujących symptomów:
- pogorszenie sprawności – ruchy ręki lub nogi (najczęściej po jednej stronie ciała) stają się zwolnione, mniej zgrabne, pojawia się uczucie sztywności mięśni, występują zmian charakteru pisma (coraz mniejsze litery), wolniejsze ubieranie się, może wystąpić utykanie na jedną nogę lub szuranie nią,
- drżenie – charakterystyczne “drżenie parkinsona” w początkowej fazie choroby jest bardzo dyskretne (najczęściej jednostronne), nasila się przy odwróceniu uwagi, gdy chory nie wykonuje żadnej czynności,
- spowolnienie – zwolniona reakcja, trudności z rozpoczęciem ruchu, ograniczenie mimiki twarzy, wolniejsza mowa, spowolnienie chodu oraz chodzenie małymi kroczkami,
- zaburzone postawy ciała -pochylenie ciała, daszkowate ułożenie dłoni, zaburzenia równowagi szczególnie przy wstawaniu.
Warto wspomnieć, że są też inne objawy pozaruchowe takie jak: częste oddawanie moczu, spadek ciśnienia krwi (powodujące zasłabnięcia), obniżenie nastroju psychicznego (możliwość wystąpienia silnej depresji), senność w ciągu dnia, silne pocenie, uczucie utrudnionego oddychania. Po pewnym czasie osoby chorujące na parkinsona zauważają nasilanie się tych objawów.
Opieka nad osobą chorą na Parkinsona
Choroba Parkinsona to podstępna i stopniowo nasilająca się choroba. Osoby z chorobą wraz rozwojem objawów zaczynają mieć problemy z prostymi czynnościami dnia codziennego. Od Opiekuna wymaga się niemal całodobowego zaangażowania i poświęcenia. Do obowiązków opiekunów należy zazwyczaj zajmowanie się domem, gotowanie, dbanie o samopoczucie chorego.
Jednym z najbardziej charakterystycznych objawów choroby jest niestabilność postawy i trudność z utrzymaniem równowagi. Z tego powodu niezbędne jest zabezpieczenie otoczenia i dostosowanie mieszkania do możliwości ruchowych podopiecznego.
W codziennym życiu chorego bardzo ważna jest regularna aktywność fizyczna, dzięki której możliwe jest opóźnienie wystąpienia zaburzeń ruchowych. Eksperci podkreślają, że ruch działa na chorych jak dodatkowy lek, a ćwiczenia powinny być dopasowane do stopnia zaawansowania choroby oraz indywidualnych możliwości podopiecznego. Szczególnie polecaną formą ruchu jest nordic walking, który angażuje aż 80 proc. wszystkich mięśni. Dbanie o systematyczne wykonywanie ćwiczeń i organizacja zajęć spoczywa najczęściej na barkach Opiekuna.
Równie dużym wyzwaniem dla pacjentów – a jednocześnie dla ich opiekunów – jest odpowiednie zaplanowanie i przestrzeganie diety. Towarzyszące chorobie drżenia, utrata węchu, problemy z przeżuwaniem oraz połykaniem płynów i pokarmów zwiększą ryzyko wystąpienia niedożywienia (dotyczą one nawet 60% chorych). Dieta powinna być wysokokaloryczna, a do tego jeszcze atrakcyjna wizualnie. Powinna też sprzyjać zdrowiu jelit. Zalecane jest zatem m.in. jedzenie produktów bogatych w błonnik, kiszonek, ale także picie dużej ilości wody. Ograniczyć trzeba z kolei sól i czerwone mięso.
Bardzo ważne jest, aby zwrócić uwagę na potrzeby podopiecznych, ale także i ich opiekunów – cichych bohaterów, którzy każdego dnia pomagają swoim podopiecznym w walce z chorobą.
