Choroby wieku starczego, które dotykają seniorów to schorzenia somatyczne (miażdżyca, cukrzyca, udar mózgu), ale także te związane z psychiką (demencja, zespołów otępiennych czy depresja). Choroby starcze mają nieodwracalny wpływ na samodzielne funkcjonowanie osób w późniejszym wieku. W większości są to osoby powyżej 80. roku życia wymagające opieki i długotrwałego leczenia. Warto, aby Opiekun osoby starszej znał podstawowe objawy najpowszechniejszych chorób. Szczególnie na co zwrócić uwagę i co powinno go zaniepokoić.
Cukrzyca
Cukrzyca u osób starszych to zaburzenie gospodarki węglowodanowej. Szacuje się, że dotyka nawet 40 proc. osób po 65 roku życia. Najczęstszą jest cukrzyca typu 2. – cukrzyca insulinoniezależna, która nie zawsze wymaga leczenia insuliną, natomiast w leczeniu niezbędna jest zmiana trybu życia.Cukrzyca jest bardzo wyniszczającą chorobą, więc należy jak najszybciej ją zdiagnozować i leczyć.
Czynniki ryzyka: nieodpowiednia dieta, nadwaga (głównie otyłość typu brzusznego), siedzący tryb życia.
Miażdżyca
Miażdżyca to przewlekły proces zapalny, prowadzi do stwardnienia i zwężenia naczyń krwionośnych. Rozwija się latami wskutek odkładania się lipidów w ścianach naczyń, co prowadzi z czasem do zwężenia ich światła. Naczynia przestają dostarczać krew do tkanek, które obumierają. Do chorób będących następstwem miażdżycy zalicza się: udar mózgu, zawał serca, chorobę wieńcową.
Czynniki ryzyka: bogata w przetworzone tłuszcze dieta, wysoki poziom cholesterolu LDL, wysoki poziom homocysteiny, otyłość, wiek powyżej 50 lat.
Osteoporoza
Osteoporoza choroba, która obniża wytrzymałość kości i prowadzi do zwiększonej łamliwości. Choroba rozwija się u kobiet po menopauzie, u mężczyzn w późniejszym wieku. Najczęściej dotyka osób po 70 roku życia.a szczególne zagrożenie stanowi dla osób powyżej 70. roku życia.
Czynniki ryzyka: niedobory wapnia i białka w diecie, niedobór witaminy D, leki steroidowe, uwarunkowania genetyczne.
Alzheimer
Choroba Alzheimera to postępujące zaburzenia pamięci i zdolności orientacji. Cierpią na nią głównie osoby po 65. roku życia, dlatego objawy choroby Alzheimera często są związane z obniżoną sprawnością umysłową mającą związek z wiekiem. W Polsce choruje na nią nawet pół miliona osób. Choroba ta została określona jako przedstarczy zanik mózgu.
Czynniki ryzyka: starszy wiek, genetyka, cukrzyca typu 2., brak kontaktów społecznych i mała aktywność fizyczna.
Nadciśnienie tętnicze
Nadciśnienie tętnicze dotyczy aż 30 proc. Polaków. Istotą nadciśnienia tętniczego jest stałe występowanie spoczynkowego ciśnienia tętniczego powyżej ustalonych norm. Większość chorych na niepowikłane samoistne nadciśnienie tętnicze, poza podwyższonym ciśnieniem, nie prezentuje innych objawów.
Czynniki ryzyka: genetyka i uwarunkowania środowiskowe, wiek, choroby nerek o charakterze przewlekłym, choroba niedokrwienna serca, bezdech senny obturacyjny, zwężenie aorty, nieodpowiedni tryb życia, otyłość, brak ruchu.
Nietrzymanie moczu
Nietrzymanie moczu jest poważnym problemem głównie populacji żeńskiej, dotyczącym około 25-45 % kobiet, w zależności od grupy wiekowej. Schorzenie to występuje głównie u kobiet, ale już co piąty mężczyzna obserwuje u siebie kłopoty z prawidłowym oddawaniem moczu, w tym z jego utrzymywaniem.
Czynniki ryzyka: otyłość i spowodowane tym obciążenie mięśni dna miednicy (kobiety), liczne porody, menopauza (u kobiet), przerost gruczołu prostaty (u mężczyzn),choroba Parkinsona, choroba Alzheimera.
Choroba Parkinsona
Parkinson należ do chorób układu nerwowego. Sukcesywnie wyłącza osobę chorą z aktywnego życia codziennego. Częściej występuje u mężczyzn i rozpoczyna się zwykle między 50-60. rokiem życia. Wczesne wykrycie pozwala na spowolnienie jej postępu. Szacuje się, że na Parkinsona choruje ponad 90 tys. Polaków, a co roku przybywa ok. 4-8 tys. nowych przypadków tej choroby. Zdaniem ekspertów w przyszłych latach, w skutek starzenia się społeczeństwa, liczba ta będzie się zwiększać.
Czynniki ryzyka: mutacje genów, zwiększające podatność na zachorowanie, czynniki środowiskowe, szczególnie kontakt ze środkami ochrony roślin.
Czym jest choroba Parkinsona?
Depresja
Depresja u seniora nie jest zjawiskiem odosobnionym. Najczęściej depresja dotyka osoby po ukończeniu 65. roku. Zdarzają się również przypadki seniorów po 80., którzy zmagają się ze stanami depresyjnymi. Choć początkowo wydawało się, że to kobiety częściej mają depresję, okazuje się, że płeć w tym wypadku nie ma znaczenia.
Czynniki ryzyka: niesprawność fizyczna wynikającą z przebytej operacji lub wywołanej nagłą chorobą, śmierć współmałżonka, izolacja, nagła zmiana w życiu, złość wynikająca z lęku przed postępującymi, a przede wszystkim zauważalnymi zmianami wywołanymi starzeniem się organizmu.
Demencja
Demencja, również znana jako otępienie starcze, to zespół objawów spowodowanych zmianami zachodzącymi w mózgu. Charakteryzuje się zmniejszaniem się sprawności umysłowej i poznawczej, które wynika ze zmian powstałych w mózgu. Szacuje się, że na demencję choruje około 400 tys osób, a częstość występowania choroby rośnie z wiekiem (choruje nawet 25% osób po 85. roku życia).
Czynniki ryzyka: utrata słuchu w wieku średnim, niski poziom wykształcenia, palenie tytoniu, nieleczona depresja w młodym wieku,
brak aktywności fizycznej, izolacja społeczna, wysokie ciśnienie krwi, otyłość, cukrzyca typu 2.
Udaru Mózgu
Udar mózgu jest trzecią co do częstości, przyczyną śmierci i głównym powodem trwałej niepełnosprawności wśród dorosłych. Szacuje się, że jeden na sześć osób kiedyś doświadczy udaru mózgu, choroby która swą częstotliwością występowania dorównuje zawałom serca. W Polsce 80 000 osób każdego roku doznaje udaru mózgu. Zasadniczo choroba ta występuje pod dwoma postaciami – udaru niedokrwiennego (zamknięcie przepływu krwi) oraz krwotocznego (pęknięcie naczynia krwionośnego).
Najczęstsze objawy udaru to: asymetria, wykrzywienie twarzy, zauważalny opadnięty kącik ust, niedowład kończyn, najczęściej po jednej stronie ciała, lub drętwienie kończyn, niewyraźna, bełkotliwa mowa, zaburzenia równowagi, zawroty głowy oraz silny ból głowy. Lekarze opracowali prosty test, który pozwala zauważyć objawy udaru (LINK).
Reumatyzm (choroba zwyrodnieniowa stawów)
Choroba zwyrodnieniowa stawów polegająca na degradacji tkanki stawowej. Reumatyzm postępuje z wiekiem. Do pierwszych objawów zalicza się bóle stawowe, następnie dochodzi trzeszczenie stawów, ograniczenie ich ruchomości, a finalnie problemy z poruszaniem się. Mówi się, że takich pojedynczych schorzeń może być nawet 200 i tylko lekarz, po serii badań, określić może prawdziwą przyczynę bólu. Najczęstsze choroby reumatyczne to: reumatoidalne zapalenie stawów, choroba zwyrodnieniowa stawów, zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa, bóle pleców, zapalenia ścięgien, bóle szyi.
Czynniki ryzyka: nadmierne obciążenie kręgosłupa, brak aktywności fizycznej oraz biologiczne.
Nowotwory
Najczęściej występującym nowotworem złośliwym u osób starszych jest rak płuc – głównym czynnikiem ryzyka jest palenie papierosów. Inne częste nowotwory to: rak sutka i rak jelita grubego u kobiet oraz rak jelita grubego i rak prostaty u mężczyzn. Osoby starsze chorują także na raka przełyku, żołądka i trzustki, nerki, pęcherza moczowego, a kobiety po menopauzie na raka szyjki macicy, trzonu macicy, jajnika).
Aktywność człowieka spada wraz z upływem lat. Jest to uwarunkowane nie tylko samym procesem starzenia się, ale także stanem zdrowia, stylem życia i wpływem otaczającego środowiska.
